ARYÊ ZUWYER?

Huma rêhme xo pê biku dewê ma Zoxpa di Mehmut Mallê estibi..

Mehmut zaf hol yo merdim bi. 

Dewe mâdi arye ne xeftiyeni,dewic ma ariş xo berdin dewe Zûwyer'di tehneni. 

Züwyer hem deva pilib, hem zi awê yê zedê bi,rid ınera yo di arye tede estibi, nizdiye Zûwyer'id dewî qicî ariş xo berdîn Züwyer di tehnenî.


Yew ruec hêt yerîya Mehmud Mallê, Katire xo ariş bar ken,şinû dewe Züwyer. 

Ariş xo verî aryed nun ruê.Wahar arye Yib Kasim û.
Yib Kasim vunu ? Mehmud ti bîne erê ame,dorê to nizde nimac sibê ya.
Şue emş dev di meyman yo duest xo bi û nizde nimac sibe bîye îtya..

Mehmud vunu ? Tamom emş ez şinû keyê Dewic xwîd kuenû kişta û nizde dorê xo ez yena.
Dewic ma Mehmûd vînenû pê benu şeyn û vunu ? Tuê hol kerd amê Mehmûd ma emş teraqnenî.

Dewic ma û Mehmud hêttun nîmê şew teraqnenî.Şev bena êre Mehmûd vunu ma rakû?
Dewîc ma vunu ? Tewê niben û ez to nimac sibêy di vareznena,ma binêna qise bikerî û ma hima rakû?

Mehmûd qerqelyenû vunu ?  Ma bacê xo nehesîyenî, ma rakû?

Dewîc vunu Mehmud,ez tim nimac sibêd-i varzena hima Mallay Êzun niwendu.Tim nizde nimac sibêy di ; mize mi yena ez bena aya.Ew waxt ez tuê wareznena.

Mehmûd  înon  kenû dewom qisekerdiş xo kenî,dima zî rakonî.

Xo hesîyenî tîj vecîyaya. Dore Mehmûd zî vîyerta.Mehmûd zaf qerqelyenû.
Mehmûd vunu ? Ero. qey to ez xapîna û,mi tora niva ma rakû,qey to neverda ma raku?

Dewic ma vunu ? Mêhmûd wullay taleh to çînû her ruec mîze mi omenî,eyr nomeya,ez î eceb mendo.
Mehmûd vunu ? Êlo kir tuê bib sêhate mi  ,hal mi zî ino.

Bimonen weşid.

Irfan KAYA

MÊRG DEST TEPIŞTÎ

Waxt verî yew bacar di yew merdim desttepışte(cimri) cuwiyeno.
Şarî bacar kes ê ra hês nêkeno û dormalê ê di  kes zî çinyo.

Desttepiştê çerrê xeyr û xeyrat zî nêkerdinî.
Vatiş caiz û se merdim nê ena dinya rî nê zî axrêtî rî bînî.
Merdiman ê rê rê tera vatinî,
Qet homa yenû to vira yan nê?
La belê çimê ey,  bê mal dinya tewe nêdinî.
Kam ê ra biwatînî  merg esto ,  semeday axrêt xo ya çi biker, zorê yî şinî û tekilyatê xo ê merdimanra zî birnênî.
Ni semedra herkes tera lomê kerdinî, faydê ey kes ra çınêbi.

A merdım rojek pê êmrê homaya dinye xo bedelnenû.
Ê bênî finênî mezel hêq kênî.
Fani bê ponc metrê kefên tewe nêberdibi a dinya.

A dinyad Cebrail SAV, ê merdim vendenû huzurê xo û ifadê ê genû.

SAV- perseno:
A dinya bîn di ti çend serre bî ?
Fani vano; Ya hazret ez  hotê(70) serre bi ya.

SAV persî diyin perseno:
A dinya bin di to pê xo di tewe verdabi (mal,milk û peray)?
Fani vano:
-Efendi  10 apartmanî mi, 2 hêzar velç ard romitê  û yew qupê zerdun miucad ca verda û ez omê û huzirê to.

SAVpersê hirin ci perseno:
 -To qet nêwerdinî, nêşimitinî û dinyara nêgeyrênî, yan zî to semeday xo çerray peray xerc nêkerdinî?

-Fani vano:
-Efendi ê gurê ew qeyde mi nêzonênî nê zî mi kerdinî.
Mi çi qezenc kerd û se mi xo rî nêni pîyera(tasarruf).

SAV :
Vendê meleketon xo dûnû û eyn ra vûnû:

-Mir yew cıtay Pelan(kanat) biyarîn.

Vengê SAV ser fani pê bênû şeyn(sevinme) û SAV ra vûnû:
-Efêndî eka ê pelan ti  mina bestî,  ez sê têyron(mircıkan) eşkena bifirî?
SAV vano :
-Nê laco, ez ê pelanî pê têyr firenî  ê pelan to ya nêbestenû, ê pelî kî hê bestê Qonz'ana(Kaz) ti  pê encax ar'ra kaş benî , ez ê pelan bestena to ya.

Irfan KAYA

HÊS BEGAN Û VALÎ ÇOLÎG

Hês û Hêcî Sêid Began dezay yew binanê.
Hêcî Sêid harb Virris (Rus) di serbaz eskeran Osmanlî bi.
Dezayê ey Hês zî hem harb Virrisîd dima zî qiyyam Şêx Sêid Efendî di cê xo girotibi.

Hês Began badî qiyyam şibi binê xêt. 1930 di  huqmat qenun af vetibi ey zî binê xêt (Suriye) ra tepîya agêyrabi welat û cuwiyayiş xo Çolig di berdevam kerdînî.
Dezay Hês Sêidê Began, zûnayê bi Tirkî zî rind zonênî la belê Hês'ê Began nizonenî.

Çolîg newe bibi vilayet û yew Vali tayin benû  yenû Çolig. Binatê Valî û Hêcî Sêid Began rind bî.
Hêcî Sêid yew roj Vali dehwêt ken kê xo.
Vali benû meymanê Hêcî Sêid, dezay ey Hês zî yenû kê Hêci. La belê vali derheqê Hês di verî taqibat viraştû derheqê Hês di her çi zanênî.
Hîrî hemê nûn xo wênî dima pero piya tereqnênî.
Hêcî Sêid  tersenû, la belê dezayê ey Hês, verê vali di çi ko xelet vacû ez şarmizar bibî.
Hêcî Sêid yo deme vecîyenû teber. Hês zî têmî kenû vûnû :
- Heso ez ha veciyêna teber,valî to ra ci pers kerd se ti tewe nêvacî?
Hês zî vûnû:
-Tamom deza wa çim to pêd nimon.
Hêcı kono teber la belê firsêt kono valî dest, Hês ra qayîlo çi pers biko û fekê Hês ra xeberan  bigero.
Valî vûnû :
- Hêsen efendî "Siz Mendo'da silah arkadaşlarınızla birlikte ne yaptınız?"
Hês Began vûnû :
"Vali beg valla biz ananî si....tin eskerî qir ettîn"
Qalê Hês serra vali benû sur zê çila.
Hêcî Sêid tepîya agêyrenû zerrê unîyenû vali biyû sur zê çila, fam kenû binatê valî û Hês di çi vîyertû.
Hêcî Sêid vûnû :
- Hêso to vatû se rengê vali xeripiyo?

Vali a deka cê xo ra benû berz  vûnû ez hîn şina.
Hûrd  pîya vali viyarnên, tepiya agêyrenî zerrê.
Hês vûnû :
-Deza wûllay mi tewe û xirab nêvatibi. Mi ra pers kerd wa şima Mendo di pa embazan xo ya sekerdi bi?
Mi zî va : "Ananî si.....tin qir ettin êskerî,"
Hêcî Sêid vûnû :
La deza ti hîn vacî se, to her çî vatû.
Huma xer xo bid to, mi ti têmî nikerdibî, mi to ra nivatibî tewe to ra pers kerd se vengê xo mek?
Hês vûnû :
Hêci  ez se bikerî ,zaf zor na mi ser ez mecbur biya mi cevab eyî da.

İrfan KAYA


Qir ettin : Yok etmek.
Mendo: Bingöl merkeze bağlı bir köy.

ENA RADIO KURMUNCÎ NIVUNA

Waxt verî di radio kurmuncî program viraştînî. Yew radio ê Beğdad  a bîn zî radio ê Êrivan bî.  Şarî ma her roj sêhat ponc di radio ye Êrivan akerdini lawikî kurmunci gorê nîm sehat goştarî kerdînî.

Dezay ma Ap Hêsenê Şeyla Çolîgîd sêhat tamir kerdinî. Huma rêhma xo pê bikerû ey 1996 di dinyê xwê bedelna. Tim ma ra na mersela vatînî. E zî zaf aleqêdarî kurmuncî bi. Her roj Çarşuyê Çolig di sehat ponc di vengê Radio xwî akerdînî û goştarîyê kurmoncî kerdînî. Dikkanî ey kiştê Qehvexanê Êli beg di bi. Kam a sehat Qehvexane bibinî se goştarîyê kurmoncî kerdînî.

Yew Kurmoncê ma î Gonig semeday lawikû goştarikerdişa xwî ri yew radio ernenû. Kêye dî  têde şuxûlyênû la belê nêşkenû kurmonci bivînû. Xob û xo fikrîyenû vûnû :
Zerrê na radio di kurmoncî çînya, ez bêrî bajar di  kurmonci dekêr î.

Radio ê xwî gen û yenû Çolîg pers kenû. Yew merdim ê ra vûnû ene gurenra  Hêsen  hol fam kenû. Yo zi radio ê xo gen û şinû  Ap Hêsen het û vûnû :
-Na radio mi kurmoncî nêvona ,ti eşkênî mîr kurmonci deker î?

Ap Hêsen ûnêyenû marka ê Radio dewic û Radio ey zêcîya.
Hêsen vûnû :
-Ez eşkena kurmoncî dekêr î , la belê ez ponc kagit peranî heqe xo to ra gena. Ti wazenî ez kurmonci deker î?
-Dewic qabûl keno.
Ap Hêsen dewic ra vunu :
-Ti şo kar û gurê xo biwîn û sehat ponc di bê radio xwi bigêr.

Dewic şinu kar û gurê xwi vînen û,sehat ponc di yenû dikanê ap Hêsen .
Ap Hêsen sehat tam ponc di programê kurmunci dest pê ken û yo zî kurmoncî akenû. Dewic tam o waxt di yenû çi biwinû , ûnîyenû radio ey ha kurmoncî vûna.
Dewic pê zaf şeyn(keyf) benû vûnû :
-Hêsen bra ,Homa to ra zaf razîbo to kurmoncî dekerda radio yê mi. Ponc kâgit peranê xo vêcen û dunu ap Hêsen ,
Ap Hesen vûnû :
-Ena  rê ez peran to ra nêgena, reyna ti biyarî ez hêqê xo to ra gena wa xeberê to bibo.
 Keyfê dewic yen û radio xwi gen û şino dewe xo.
Na mersela mi ey senedra nişta, Şari ma raşta zî zaf feqîra.Çerray kurmonci de bîya radio?

Bimonîn weşîd

Irfan KAYA