ÊSALET Û BÊ KUÊK

Êhmêde Sar, dewê Guevderî Hatîyek ra bi. 1930 di şino Diyarbekir û hetûnî mergî xo uca di ciwîyeno.

Êhmed Ağa, Hêwsel di bahçêyî icar kerdîn, rûmitîn û zaf merdimî xo het di xebetnên. Êy zerzewatî xo ruetîn Kolordiyê Dîyarbekirî.

Rojêk Qumandanî Kolordîyî şino Berî Mêrdînî,Qehwexonê rencberan di gêreno Êhmed Ağa, wêxto kê qumandanî vineno, ver ra warzeno, ca dûno ci û  yê rî çay wazeno. Ê piya çay şimênî.
Qumandan gêreno a Êhmed Ağay ra vuno:
- Mi ti yew merdimo zaf pîl zunenî la ti  mi çim ra kewtî, ti zaf qîmet dûnî êne kurmancan.
Êhmed Ağa vuno:
- Mi namê Ağatî sayêyî  êne rencberan ra girewta, ez xora qîmet dûna yîn.
Qumandan vûno:
- Êna qalê to weş nêbî, ez pê zaf decaya. Yew merdimo zêy to gêreka êno qêyde nêfikiriyo.
Êhmed Ağa hêrs beno(heridîyeno), şino kêye, ciniyanî xo ra vûno:
- Bawilê mi hedre kirîn, ez şuno hetûn Sêwas.

Qumandan, Sêwas ra Yildizelî ra bîyo. Êhmed Ağa cuwa ver fekî ey ra pê hesîyayo ke o Yildizelî ray o.

Roja bîn Êhmed Ağa nişeno Tiron şino Sêwas, uca ra zî dûno ra şino Yildizelî. Yildizelî yew cayo qij o û tede Otel çina. Êhmed Ağa şino berî Qaymakamî quweno, şino zere, vûno:
Ez Dîyarbekir di tucar a, mîyabînî min û Qumandanî Kolordyî hol o. Sêwas de yew gureyê mi bi, ez o rid ra amêya. Ez fîkirîyaya ke ez hetûn Sêvas amêya, eke ez nêşêri babî Qumandanî ma zîyaret nêkerî, Qumandan pêbihesîyo, mi ra hers beno. Eke ti mîr ardim bikerî, yew erebeyî peyda bikerî û  ez emso şüerî dewê Qumandani ma, mêmani babî ey bî, zaf hol beno?
Qaymeqam zî newê tayîn bîyo Yildizelî, vûno:
- Ez zi zey to xerîb hesîbiyena. Cêyi minî rakotişî çîn û. Ceyî mi bîbîn mi ti emşo kerdîn mêmanî xo.
Qeymaqam, Êhmed Ağayî ra namê dew perseno. Êhmed Ağa namê dew vûno. Qeymaqam katibî xo ra dew perseno, katib vûno:
- O ancax pê êrebay Astoran eşkeno şüero na dew.
Qeymaqam vûno:
- O wext mêmanî ma bêri cêyi êreban, wa xo rî yew êrebê kîra bikero û pê şüero.
Qeymaqam, Êhmed Ağayîra vûno:
- Wexto kê ti agêrayî, bîye mêmanî mi bi, hema şüe Dîyarbekir.
Êhmed Axa vûno:
- Hol beno Qeymaqam beg!
Katib rayêr ra Êhmed Ağayî ra vûno:
- Ağa ti çi semed ra şinî na dew? Êna dewê mirtiban a. Ez pê şaş bîya, çêray kes nêşino na dew; ez zaf mereq kena, ti çi semed ra şinî na dew?
Êhmed Ağa vûno;
- Yew gureyê mino qij esto, o semed ra ez şina.
Êhmed Ağa yew êrebe kîra keno û şino êna dew. Êna dew di yew merdimî ra pers keno vûno:
- Kêye babî Qumandanî ma ho kam ca do?
O merdim vûno:
- Êno merdimo kê ho Qatirî xo tîmar keno, o babî Qumandani yo.
Êhmed Ağa şino sîlûm dûno babî Qumandanî. Babî Qumandanî silûmî yî geno. O Ağay ra vûno:
- To xeyra, ti kam î çi kes î?
Babî Qumandanî moneno lajî xo, kê voni  say biya dicey, yew babi û yew zi lacê yê yo,  o qêyde monenî yewbînan. Êhmed Ağa vûno:
- Ez Diyarbekirij a. Sêwas di yew gureyê mi bi, ez amêya. Wexto kê ez nişta Tîrun(Tren) Qumandanî ma va ”Ti şi Sêwas, şüe babî mi zi vîn.”
Babî Qumandanî benu sûr, vûno:
- Ya merdim ez sond wûnena ke Qumandan ma rî silaman nêerşaweno, êne gurî di çîkî esto.
Dima çay dem keno, sifre keno hêdre û vûno:
- Êhmed Ağa, de bîye ma nûnî xo burî!
Babî Qumandanî destanî xo zi nêşuweno, o qeyde nişeno rue û nûnî xo weno. Êhmed Ağa vûno:
Ez zaf vêşon nîya, ez gereka agêri şüerî qeza û siba Tirûnê Dîyarbekirî ser rasi.
Û warzeno pay, xatir wazeno, şino nişeno êrebeyî; tepiya agêreno qeza. Qaymeqam şaş benô, vûno:
- Qey ti lez agêray Êhmed Ağa?
Êhmed Ağa vûno:
Ez qayîl bîya babîyî Qumandanî ma bivinî, sobîna gureyê mi çini bi, o semed ra ez lez agêraya.
Êhmed Ağa a şew beno mêmanî Qeymeqamî û seri sibayî yeno Sêwas, raseno Tirûnê Diyarbekirî ser.
Roja bîn raseno Dîyarbekir, şino kêye. A roj aresyeno, roja bîn şino Qehwexanê. Qumandan hetî şunî ra yeno Qehwexanê, Êhmed Ağa zey verî qîmet ci nedûno. Qumandan, Êhmed Ağayî ra perseno:
- Ti şîbî ça? Cend rojî yo ti neysenî?
Êhmed Ağa vûno:
- Yew gureyê mi bi, ez şiya Sêwas, dima zî ez şîya hetûnî Yildizelî.
Qumandan fam keno ke Êhmed Ağa şîyo babî û qewmi yê dîyo, beno sûr zey yew çila, mili xo şûneno xo ver û kuweno teber.

İrfan KAYA